koji je Skupštini Crne Gore podnio Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore shodno članu 47 stav 1 Zakona o Zaštitniku/ci ljudskih prava i sloboda Crne Gore;

koji je Skupštini Crne Gore podnijela Vlada Crne Gore shodno članu 38 Zakona o manjinskim pravima i slobodama, sa
Izvještajima o radu i finansijskom poslovanju manjinskih savjeta za 2015. godinu, koji su Odboru za ljudska prava i sloboda podnijeli predsjednici manjinskih savjeta shodno članu 33 Zakona o manjinskim pravima i slobodama:
(1) Izvještaj o radu i finansijskom poslovanju Srpskog nacionalnog savjeta za 2015. godinu,
(2) Izvještaj o radu i finansijskom poslovanju Romskog savjeta za 2015. godinu,
(3) Izvještaj o radu i finansijskom poslovanju Albanskog savjeta za 2015. godinu,
(4) Izvještaj o radu i finansijskom poslovanju Bošnjačkog savjeta za 2015. godinu,
(5) Izvještaj o radu i finansijskom poslovanju Savjeta Muslimana za 2015. godinu,
(6) Izvještaj o radu i finansijskom poslovanju Hrvatskog nacionalnog vijeća za 2015. godinu;

održanoj 19. i 20. aprila 2016. godine u Podgorici, u organizaciji Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore, uz podršku Fondacije Konrad Adenauer, OEBS-a i Savjeta Evrope, i

Odbor za ljudska prava i slobode i u 2016. godini nastaviće sa aktivnostima utvrđenim Planom aktivnosti Odbora za 2016. godinu, posvećenim nastavku djelovanja u procesu pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji i ispunjenju obaveza utvrđenih Rezolucijom Evropskog parlamenta o Crnoj Gori od 10. marta 2016. godine, Izvještajem Evropske komisije o Crnoj Gori za 2015. godinu, od novembra 2015. godine, kao i Rezolucijom Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope 2030 (2015) od 27. januara 2015. godine, naročito kroz realizaciju obaveza iz revidiranih akcionih planova Vlade Crne Gore za poglavlja 23 i 24 u funkciji izgradnje efikasnih institucija i društva vladavine prava, kao preduslova za dalji demokratski razvoj države Crne Gore.

U vezi sa prvom tačkom Dnevnog reda, polazeći od navoda u Izvještaju Evropske komisije o Crnoj Gori za 2015. godinu:
„Uprkos nekim poboljšanjima u pogledu resursa Zaštitnika ljudskih prava i sloboda, kapaciteti za produktivno postupanje po žalbama i dalje su ograničeni. (str. 8 Prevoda Izvještaja)
Crna Gora Crna Gora postepeno pomjera akcenat s uvođenja standarda EU u svoj pravni okvir na uspostavljanje institucionalnog okvira i podržavanje aktivnosti koje zaštitu i sprovođenje ljudskih prava čine mogućim. Izmjenama i dopunama Zakona o Ombudsmanu je Ombudsmanu omogućeno da zaposli više kvalifikovanog osoblja. (str 21 Prevoda Izvještaja)
Institucije za ljudska prava i dalje su slabe. Ombudsman i Ministarstvo za ljudska i manjinska prava moraju biti ojačani, nakon reforme okvira za borbu protiv diskriminacije. Znanje kadra o međunarodnom i evropskom pravu i standardima u oblasti ljudskih prava, kao i njihova sposobnost da vrše nadzor nad trošenjem sredstava, i dalje je nedovoljno. (str. 22 Prevoda Izvještaja)
Kada je riječ o unapređenju i ostvarivanju ljudskih prava, imenovana su dva nova zamjenika Zaštitnika ljudskih prava i sloboda sa iskustvom u oblasti ljudskih prava, jedan za borbu protiv diskriminacije i jedan za nacionalni preventivni mehanizam. Određena mjesta u sektoru Zaštitnika i dalje nijesu popunjena, naročito ona koja se bave ljudskim pravima i diskriminacijom. Kapaciteti ove institucije da na djelotvoran način rješava žalbe i dalje su ograničeni; njenu unutrašnju organizaciju neophodno je ojačati kako bi sprovodila svoja široka ovlašćenja. Interni sistem revizije žalbi pomogao bi u poboljšanju kvaliteta odluka. Sveukupno posmatrano, ključne institucije zadužene za politiku ljudskih prava, uključujući nadležno ministarstvo, nemaju dovoljno kadra, dok je postojećem kadru potrebna dalja obuka, prvenstveno o međunarodnim standardima u oblasti ljudskih prava. Kada je riječ o sprečavanju mučenja i zlostavljanja, nacionalni mehanizam za sprečavanje mučenja postao je operativan prema novom Zakonu o Zaštitniku ljudskih prava i sloboda. Čini se da inspekcije Zaštitnika ljudskih prava i sloboda dovode do poboljšanja uslova pritvorenika, naročito kada je riječ o zdravlju. Sektor nacionalnog mehanizma za sprečavanje mučenja i dalje nema dovoljno kadra i njegove kapacitete neophodno je ojačati kroz poboljšanje kvaliteta posjeta i određivanje prioriteta. I dalje postoji zabrinutost u pogledu sprečavanja i kažnjavanja mučenja i zlostavljanja, kako u policijskim ustanovama tako i u zatvorima. Procesuiranje takvih zloupotreba i broj kažnjenih službenika i dalje su na niskom nivou. Na primjer, potrebno je u potpunosti istražiti slučajeve agresije koji su se dogodili u podgoričkom zatvoru u januaru između zatvorenika i stražara. Nekolicini zatvorenika se sudi, dok je samo jedan stražar osuđen na minimalnu kaznu. (str.66 i 67 Prevoda Izvještaja)
Cjelokupni zakonodavni okvir u oblasti borbe protiv diskriminacije dodatno je usklađen sa pravnom tekovinom, ali je neophodno njegovo dalje jačanje, naročito u pogledu kazni. Kapaciteti Kancelarije Zaštitnika i dalje su ograničeni i propratne aktivnosti u odnosu na prijavljene slučajeve diskriminacije nijesu poboljšane. Organizacije civilnog društva lezbejki, gejeva, biseksualaca, transrodnih i interseksualnih osoba nastavljaju da izražavaju zabrinutost zbog nedostatka rezultata Zaštitnika ljudskih prava i sloboda, naročito u pogledu postupanja sa zahtjevima i žalbama koje se tiču diskriminacije. Kada je riječ o ravnopravnosti žena i muškaraca, usvojene su izmjene i dopune Zakona o rodnoj ravnopravnosti čime se Crna Gora približila evropskim standardima. Zakon sadrži jasniju definiciju neposredne i posredne diskriminacije, proširuje definiciju pola i uključuje unaprijeđene odredbe o kaznama. Zakonom se takođe prebacuje mehanizam upućivanja u oblasti rodne ravnopravnosti sa Ministarstva za ljudska i manjinska prava na Zaštitnika,, kome će, kao rezultat toga, biti neophodni pojačani administrativni kapaciteti za obavljanje svoje osnažene uloge, uključujući zapošljavanje kadra sa iskustvom u oblasti rodne ravnopravnosti. (str.69 Prevoda Izvještaja)
i navoda u Rezoluciji Evropskog parlamenta o Crnoj Gori, od 10. marta 2016. godine u kojoj Evropski parlament, između ostalog:
- pozdravlja izmjene Zakona o Zaštitniku/ci ljudskih prava i sloboda; zabrinut je zbog toga što je sposobnost Kancelarije Zaštitnika/ce ljudskih prava i sloboda da djelotvorno obrađuje pritužbe i dalje ograničena i
- poziva Vladu da dodatno ojača institucije za ljudska prava, kao što su Ombudsman i Ministarstvo za ljudska i manjinska prava, te da dodijeli odgovarajuća sredstva za sprovođenje ljudskih prava ”,
Odbor će razmatranjem Izvještaja o radu Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore za 2015. godinu, koji je Skupštini Crne Gore podnio Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore shodno članu 47 stav 1 Zakona o Zaštitniku/ci ljudskih prava i sloboda Crne Gore /član 162 Poslovnika Skupštine Crne Gore- kontrolna uloga/, realizovati drugu aktivnost, utvrđenu Planom aktivnosti Odbora za ljudska prava i slobode za 2016. godinu, sačinjenim na osnovu: Rezolucije Evropskog parlamenta o Crnoj Gori od 10. marta 2016. godine, Izvještaja Evropske komisije o Crnoj Gori za 2015. godinu, od novembra 2015. godine, Rezolucije Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope 2030 (2015), od 27. januara 2015. godine, Programa rada Vlade Crne Gore za 2016. godinu, aktivnosti Skupštine Crne Gore i jednog broja nerealizovanih aktivnosti iz Plana aktivnosti Odbora za 2015. godinu.
Nastavljena je saradnja sa Zaštitnikom ljudskih prava i sloboda Crne Gore, kao krovnom institucijom, novim Ustavom ustanovljenom, za zaštitu ljudskih prava i sloboda. Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore i predstavnici Institucije, po pozivu, u skladu sa članom 67 Poslovnika Skupštine Crne Gore, učestvovali su na brojnim sjednicama Odbora. Od 18 sjednica Odbora održanih u 2015. i prvom kvartalu 2016. Zaštitnik ili predstavnik institucije Zaštitnika učestvovali su na devet sjednica i dvjema aktivnostima /a od 63 sjednice Odbora za ljudska prava i slobode 25. saziva Skupštine Crne Gore, Zaštitnik ili predstavnik Institucije su učestvovali na 32 sjednice Odbora i 11 aktivnosti/.

U vezi sa drugom tačkom Dnevnog reda, polazeći od navoda u Izvještaju Evropske komisije o Crnoj Gori za 2015. godinu:
„Institucije za ljudska prava su i dalje slabe. Ombudsman i Ministarstvo za ljudska i manjinska prava moraju biti ojačani, nakon reforme okvira za borbu protiv diskriminacije. Znanje kadra o međunarodnom i evropskom pravu i standardima u oblasti ljudskih prava, kao i njihova sposobnost da vrše nadzor nad trošenjem sredstava, i dalje je nedovoljno. Slaba transparentnost i kontrola sredstava za manjine su pitanja koja treba hitno rješavati.” (str. 21 i 22 Prevoda Izvještaja)
“Ostaje da se usvoje izmjene i dopune Zakona o manjinama. Izmjene i dopune treba da otklone moguće konflikte interesa u procedurama za opredjeljivanje i kontrolisanje fondova za manjine. Postoji zabrinutost zbog nedostatka transparentnosti i sveukupnog institucionalnog kapaciteta kod dodjele i revizije fondova koji su namijenjeni manjinama, uprkos značajnoj izdvojenoj sumi na godišnjem nivou: u 2015. manjinski savjeti i Fond za manjine primili su ukupno 1,318 miliona eura. Kapacitet Ministarstva za ljudska i manjinska prava za nadzor u praksi nad legalnošću rada nacionalnih manjinskih savjeta treba da se značajno poveća.
Prema najnovijem popisu, približno 8 300 Roma i Egipćana živi u Crnoj Gori. Učešće romskih studenata u svim nivoima obrazovanja je poboljšano. Pristup zdravstvenim uslugama ostaje otežan, a romska manjina ostaje najranjivija i najdiskriminisanija zajednica u raznim oblastima života. Romkinje su podvrgnute dvostrukoj diskriminaciji. Uprkos tome, zajednica ima vrlo ograničen pristup fondovima namijenjenim za manjine. Romi su i dalje nedovoljno zastupljeni u političkoj sferi i imaju otežan pristup tržištu rada. Neformalno zaposlenje preovlađuje dok su romska djeca naročito izložena dječijem radu. Aktivne mjere kojima bi se ta zajednica uključila na tržište rada treba da se realizuju.
Određeni napredak je ostvaren u rješavanju pitanja raseljenih i interno raseljenih lica (IRL). Nakon godina odlaganja, kraj 2014. godine je bio krajnji rok za registraciju. Shodno novom crnogorskom Zakonu o strancima, kategorija raseljenog lica je prestala da postoji. Pojednostavljena procedura za prijavu za prebivalište ili boravište u zemlji je uvedena za imaoce lične karte za interno raseljena lica, dok se dodatna dokumentacija može obezbijediti u kasnijoj fazi. Ukupno 12.854 interno raseljenih lica su se prijavila od 2009. godine kako bi regulisali svoj status u Crnoj Gori, dok je oko 2.400 njih još u proceduri za realizaciju istog. I dalje je važno pratiti sve slučajeve, kako bi se osiguralo da su slučajevi finalizovani kroz podršku u prikupljanju dokumentacije i kako bi se osiguralo da interno raseljena lica imaju potpuni pristup građanskim pravima.
Crna Gora još uvijek nije uvela odvojenu proceduru za određivanje statusa bez državljanstva, uprkos ratifikaciji relevantne konvencije 2013. godine, što je negativno uticalo na pristup pravima potencijalnih korsnika.
Izmjene i dopune Zakona o parničnom postupku su usvojene u aprilu, čime je olakšan upis u matične knjige rođenih. Izmjenama i dopunama je ustanovljena procedura za određivanje vremena i mjesta rođenja u cilju regulisanja statusa. Izgradnja socijalnih stambenih objekata je u toku u kampu Konik i u nekim drugim naseljima u zemlji. Aktivnosti na društvenoj integraciji nastavljene su radi trajne i održive integracije stanovnika na Koniku. (str. 71 i 72 Prevoda Izvještaja),

i navoda u Rezoluciji Evropskog parlamenta o Crnoj Gori, od 10. marta 2016. godine u kojoj Evropski parlament, između ostalog:
- smatra da su politička stabilnost u regiji, promovisanje međuetničke i međuvjerske tolerancije i dijaloga te dalji napredak prema EU ključni za jačanje kohezije i bezbjednosti na zapadnom Balkanu;
- poziva nadležne organe da podstaknu veću zastupljenost etničkih manjina u zaposlenjima u javnom sektoru, uključujući policiju i pravosuđe; takođe ih poziva da usvoje novi zakon o manjinama i zakon o pravnom položaju vjerskih zajednica, u skladu s evropskim normama i nakon odgovarajućeg savjetovanja sa svim zainteresovanim stranama, te da ulože dodatne napore kako bi zaštitili multietnički identitet Boke Kotorske, te riješili pitanje nedostatka transparentnosti u finansiranju povezanom s pitanjima manjina; pozdravlja politike Crne Gore usmjerene na stvaranje okruženja koje pogoduje toleranciji i uključenosti svih nacionalnih manjina;
- prima na znanje povećanje zastupljenosti romskih učenika na svim nivoima obrazovanja, ali ponovo poziva na uvođenje dodatnih mjera kako bi se Romima, egipćanskim manjinama i aškalijskoj manjini olakšao pristup zdravstvenoj zaštiti i zapošljavanju,

Odbor će razmatranjem Izvještaja o razvoju i zaštiti prava manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica u 2015. godini sa Izvještajima o radu i finansijskom poslovanju manjinskih savjeta za 2015. /član 162 Poslovnika Skupštine Crne Gore- kontrolna uloga/, realizovati treću aktivnost, utvrđenu Planom aktivnosti Odbora za ljudska prava i slobode za 2016. godinu.

****
Na sjednicu Odbora u proširenom sastavu, u skladu sa članom 67 stav 1 Poslovnika Skupštine Crne Gore, pozvani su:
- Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore, Šućko Baković,
- Ministar za ljudska i manjinska prava, dr Suad Numanović,
- Generalni direktor Direktorata za unapređenje i zaštitu prava manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica, Leon Gjokaj,
- Predsjednik Srpskog nacionalnog savjeta, dr Momčilo Vuksanović,
- Predsjednik Romskog savjeta, Isen Gaši,
- Predsjednik Albanskog savjeta, Genci Nimanbegu,
- Predsjednik Bošnjačkog savjeta, Osman Nurković,
- Predsjednik Savjeta Muslimana, Sabrija Vulić i
- Predsjednik Hrvatskog nacionalnog vijeća, Zvonimir Deković,

a u skladu sa članom 67 stav 2 Poslovnika Skupštine Crne Gore, da učestvuju u radu sjednice, pozvani su:
- Ministar pravde, Zoran Pažin i
- Savjetnik Predsjednika Vlade za ljudska prava i zaštitu od diskriminacije, dr Jovan Kojičić.

Da učestvuju u radu sjednice pozvani su i predstavnici:
- Delegacije Evropske unije u CG, šef Delegacije, izvanredni i opunomoćeni ambasador Mitja Drobnič,

međunarodnih organizacija sa sjedištem u Crnoj Gori:
- OEBS- šef Misije, ambasador Janina Hrebickova,
- UNDP- stalna predstavnica Fiona McCluney,
- UNICEF- šef Predstavništva, g-din Benjamin Perks,
- UNHCR- šef Kancelarije, g-din Mustafa Server Caylan i

NVO-a koja se bavi pitanjima ljudskih prava i sloboda:
- “Građanska alijansa”, predsjednik Boris Raonić.



****

Izvještaj o radu Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore za 2015. godinu dostupan je na linku: http://www.skupstina.me/zakoni/web/dokumenta/zakoni-i-drugi-akti/1064/1116-7168-00-72-16-6.pdf

Izvještaj o razvoju i zaštiti prava manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica u 2015. godini dostupan je na linku: http://www.skupstina.me/zakoni/web/dokumenta/zakoni-i-drugi-akti/1066/1118-7170-00-72-16-8.pdf