Dr Vesna Simović, v.d. pomoćnika ministra rada i socijalnog staranja, podnijela je uvodno obrazloženje o Predlogu zakona o štrajku, navodeći da su njime definisane novine koje se odnose na uslove i način organizovanja štrajka, isključenja sa rada zaposlenih koji ne učestvuju u štrajku i prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih i poslodavaca u vezi sa štrajkom.
Ona je istakla sljedeće najznačajnije novine u Predlogu zakona o štrajku: sužavanje liste djelatnosti za koje je neophodno utvrđivanje minimuma procesa rada; obaveza strana u sporu da sarađuju radi obezbjeđivanja minimuma procesa rada, u skladu sa zakonom i opštim interesom; da strane u sporu od dana najave štrajka i za vrijeme štrajka u socijalnom dijalogu pokušaju sporazumno riješiti nastali spor ili da pokrenu postupak za mirno rješavanje spora, u skladu sa posebnim zakonom; da se minimum procesa rada utvrđuje uz poštovanje tripartitnog socijalnog dijaloga; odgovornost za organizovanje nezakonitog štrajka koja je na organizatorima štrajka, kao i zaštita zaposlenih, u slučaju nezakonitog štrajka.
Zaposleni koji obavljaju djelatnost od opšteg i javnog interesa, po predloženim rješenjima, mogu početi štrajk ako se prethodno utvrdi minimum procesa rada, koji obezbjeđuje sigurnost ljudi i imovine ili je nezamjenljiv uslov života i rada građana, odnosno, kojim se štiti nacionalna bezbjednost, kao i funkcionisanje organa vlasti.
Novina je i to da u djelatnostima u kojima se mora utvrditi minimum procesa rada, akt o tom minimumu utvrđuju sporazumno nadležni organ uprave, reprezentativne organizacije poslodavaca i reprezentativne organizacije sindikata, najkasnije u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona. Važna je uloga Agencije za mirno rješavanje radnih sporova, ako subjekti u sporu ne postignu saglasnost o donošenju akta o minimumu procesa rada. U tom slučaju nadležni organ uprave dužan je da o tome, bez odlaganja, obavijesti Agenciju, koja će u određenom roku formirati Arbitražno vijeće za utvrđivanje minimuma procesa, te je stoga odluka o minimumu procesa rada tog vijeća obavezujuća za strane u sporu.
Dr Vesna Simović je saopštila i da je predloženo uvođenje novog instituta, isključenje iz procesa rada (lock out), kao kontra mjera od strane poslodavca za zaposlene koji ne učestvuju u štrajku, ako je štrajk već započet i ako je proteklo najmanje 30 dana od dana njegovog početka, kako bi se spriječile štetne posljedice u procesu proizvodnje zbog dužeg trajanja štrajka. Broj zaposlenih koji se u takvoj situaciji isključuje iz procesa rada ne može biti veći od jedne trećine zaposlenih koji učestvuju u štrajku, te isključenje sa rada može trajati najduže do prestanka štrajka. U slučaju lock out-a, zaposleni nemaju pravo na zaradu, a poslodavac je dužan da uplati doprinose iz socijalnog osiguranja kao da su na radu, u skladu sa propisima o socijalnom osiguranju. Međutim, isključenje sa rada prema predloženim rješenjima nije moguće organizovati u djelatnostima od opšteg i javnog interesa, preko kojih se obezbjeđuje sigurnost ljudi i imovine ili nezamjenljiv uslov života i rada građana, odnosno kojim se štiti nacionalna bezbjednost kao i funkcionisanje organa vlasti.
Imajući u vidu da je zakoniti štrajk organizovana kolektivna akcija, koji se ispoljava mirnim okupljanjem zaposlenih na radnom mjestu ili u okviru poslovnog prostora poslodavca, štrajk se može ispoljavati i nedolaskom zaposlenih na rad. S tim u vezi štrajkački odbor i zaposleni koji učestvuju u štrajku ne smiju sprječavati poslodavca da raspolaže sredstvima kojima obavlja djelatnost, kao i to da štrajkački odbor i zaposleni koji učestvuju u štrajku ne mogu sprječavati zaposlene koji ne učestvuju u štrajku da rade.
Članovi Odbora za ljudska prava i slobode postavili su pitanja i zatražili pojašnjenja u vezi sa pojedinim rješenjima iz Predloga zakona o štrajku, što je Pomoćnica ministra rada i socijalnog staranja dodatno pojasnila.
U raspravi je učestvovala i Ivana Mihailović, predstavnica Unije slobodnih sindikata, koja je saopštila stavove Sindikata u vezi sa predloženim rješenjima, navodeći da postoje određene razlike između teksta usaglašenog na śednici Socijalnog savjeta i teksta Predloga zakona o štrajku dostavljenog Skupštini.
Nakon rasprave, Odbor je većinom glasova (pet “za” i dva “protiv”) podržao Predlog zakona o štrajku i predložio Skupštini da isti usvoji.
U okviru tekućih pitanja, Odbor se upoznao sa Dopisom Agencije za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama, kojim su dostavili konkretna objašnjenja u cilju preciziranja Zahtjeva koji je razmatran na jedanaestoj śednici Odbora, 24. maja 2013. godine, a kojim Agenija zahtijeva podršku Odbora u nastojanju da se obezbijede finansijski uslovi za adekvatnu primjenu Zakona o slobodnom pristupu informacijama i ukazuje na nedovoljnu ekipiranost Agencije. Odbor je odlučio da Dopis Agencije proslijedi nadležnom Ministarstvu finansija u Vladi Crne Gore i da im ukaže da razmotre mogućnost da izađu u susret zahtjevima Agencije, posebno imajući u vidu da je nadležnost Agencije proširena zbog obaveza definisanih Zakonom o slobodnom pristupu informacijama.
Takođe, Odbor se upoznao i sa dopisom NVO “CEDEM” u vezi sa organizovanjem javne rasprave posvećene novim mogućnostima i izazovima u socijalnoj inkluziji romske zajednice u Crnoj Gori, u okviru procesa pristupanja Evropskoj uniji. Ocijenjeno je da je Inicijativa prihvatljiva, ali prilikom određivanja datuma održavanja javne rasprave, treba imati u vidu i kalendar predstojećih aktivnosti Odbora i Skupštine Crne Gore.
