Preskoči na sadržaj Preskoči na podmeni Naslovna strana Aktuelnosti Mapa sajta Śednice skupštine Śednice radnih tijela Zakoni Kontakt Online streaming Ustav Crne Gore Akcioni plan Poslovnik Skupštine Plan zakonodavnog rada Mjesečni bilten Građani Međunarodna saradnja
utorak, 30. jun 2015. 10:35

Knjiga o Crnogorcima u Peroju

Peroj u Istri, u Republici Hrvatskoj, najstarija je sačuvana enklava sveukupne crnogorske dijaspore. To crnogorsko selo slavi 350-to godišnjicu svoga postojanja 21. jula 2007. godine. Naime, davne 1657. za vrijeme vladike crnogorskog Mardarija Kornećanina, a u jeku Kandijskog rata izmedju Mletačke republike i Osmanske carevine, pošto su se Crnogorci borili na strani Mlečana - u strahu od turske odmazde 15 porodica koje su predvodili pop Mihailo Ljubotina i glavari Nikola Ceklin i Mišo Brajković zatražile da se nasele na mletačkoj teritoriji. 

Mletački Senat je 21. jula 1657. odobrio da se te familije nasele u Peroju, malom, kamenitom i od kuge opustjelom istarskom mjestu. U jesen iste godine, 26. novembra, mletačka vlast posebnom poveljom doseljenim porodicama garantuje uslove i privilegije. U Peroj se tada naselilo 77 duša, ali je doseljavanja bilo i kasnije tako da se broj stanovnika uvišestručio.

Ta jedinstvena crnogorska pravoslavna kolonija se, uprkos brojnim teškoćama i iskušenjima, održavala i održala puna tri i po stoljeća, sačuvavši ne samo svoje crnogorsko ime nego i identitet.
Centar za iseljenike Crne Gore, imajući u vidu značaj ovoga jedinstvenog jubileja, ne samo za perojske Crnogorce već i za Crnu Goru i Hrvatsku, a posebno crnogorsku dijasporu, želio je da da i svoj poseban doprinos objavljivanjem knjige o Peroju.

 

Iz te zamisli nastala je i zamašna knjiga „Peroj - Crnogorci u Peroju: 1657 - 2007" koju je priredio Marjan Mašo Miljić, književnik, publicista i pouzdan poznavalac crnogorske prošlosti i kulture i crnogorskog iseljeništva.

 

U toj izuzetno dragocjenoj, strukturno i koncepcijski složenoj knjizi priredjivač je na preko 1000 stranica sabrao, priredio i za štampu spremio skoro sve bitno što je napisano o Crnogorcima u Peroju.

 

Ona sadrži preko stotinu tekstova iz različitih oblasti nauke, putopisne zapise, polemičke članke i druge radove. U četrnaest poglavlja, od kojih je napravljeno ovo priredjivačko sazdanje, obuhvaćeni su skoro svi segmenti života i duha crnogorskih iseljenika u Peroju u rasponu od tri i po vijeka: istorija i tradicija, život i običaji, etnos i etos, folklor, narodno usmeno stvaralaštvo, narodna nošnja, prosvjeta i obrazovanje, pravoslavlje, nekolika pokušaja sinteze perojske povjesnice kroz „šum vremena" i troipovjekovnog identiteta u Istri.

 

Posebno su zanimljiva i korisna poglavlja o perojskom govoru sa rječnikom i etnografskim nasljedjem iz bogate riznice ovih crnogorskih iseljenika.

 

Takođe, treba istaći arhivsku građu i druge izvore neophodne za sklapanje istorije tog neobičnog i u svakom pogledu interesantnog mjesta, prepoznatljivog po njegovim crnogorskim doseljenicima.
Naučna afirmacija Peroja počinje tek u posljednjim decenijama prošlog vijeka, čemu su većinom doprinijeli autori zastupljenih tekstova, naučnici i istraživači, a posebno je u tom smislu nezaobilazan doprinos prof. dr Milorada Nikčevića, kako u organizovanju naučnih skupova tako i u publikovanju zbornika radova. Na kraju, prije priredjivačevog pogovora, data je solidna bibliografija o Peroju i njegovim žiteljima do 2007. Projektom u realizaciji ove obimne knjige rukovodili su prof. dr Milan Vukčević direktor Centra za iseljenike i Milivoje Obradović urednik edicije „Dijaspora Crne Gore". Urednik publikacije je dr Saša Knežević, recenzenti akademici Branko Pavićević i Đorđe Borozan.

 

Duh i poruka knjige „Crnogorci u Peroju 1657 - 2007" mogla bi se sažeti: i mala čestica naroda može opstati i pretrajati ako sačuva svijest o sebi i ako se brani od asimilacije. Obilježavanje 350-togodišnjice doseljavanja Crnogoraca u Peroj jeste rijetka svečanost, veliki jubilej. To je i praznik sveukupne crnogorske dijaspore.

 

Knjiga o Peroju Centra za iseljenike Crne Gore je ne samo izdavački poduhvat nego i kulturno i naučno pregnuće.

 

Crnogorcima u Peroju je domovina Hrvatska, a Crna Gora otadžbina, postojbina njihovih predaka, matica sveukupnog njenog stanovništva.

 

Kao što se nekad Crna Gora sazdavala oko prve štampane knjige tako će i ova o Peroju biti vječita odbrana u pamćenju i saznanju o sebi, svome biću i postojanju. Peroj je dobio ne samo sveobuhvatnu sagu o sebi nego i čast da bude bar simbolično prijestonica crnogorske dijaspore.
U toj prijestonici, u sklopu proslave povodom velikog jubileja, 21.07.2007. održaće se i promocija knjige Peroj-Crnogorci u Peroju: 1657 - 2007.