Crna Gora je u decembru 2010. godine postala kandidat za članstvo u Evropsku uniju (EU). Šefovi država i vlada EU potvrdili su na samitu u Briselu otvaranje pregovora o pristupanju Crne Gore 29. juna 2012. godine. Nakon pozitivne odluke sa Crnom Gorom započet je novi pristup u pregovorima po kome će poglavlja 23 Pravosuđe i temeljna prava i 24 Pravda, sloboda i bezbjednost ostati otvorena do kraja pregovaračkog procesa. U tom smislu prvo su za ova dva poglavlja održani sastanci eksplanatornog i bilateralnog skrininga. Za poglavlja 23 i 24 sastanci ekplanatornog skrininga održani su u periodu 25 - 29. marta. 2012 godine, dok su sastanci bilateralnog skrininga održani 23 - 25. maja 2012 godine za poglavlje 24 i 30 - 31. maja 2012. godine za poglavlje 23.

U dosadašnjem toku pregovora otvorena su i privremeno zatvorena dva poglavlja - 18. decembra 2012 otvoreno je i privremeno zatvoreno poglavlje 25. Nauka i istraživanje, a u aprilu 2013. godine privremeno je zatvoreno i poglavlje 26 - Obrazovanje i kultura.

Istorijat odnosa EU – Crna Gora

Na referendumu održanom 21. maja 2006. godine izglasana je nezavisnost Crne Gore. Evropski Savjet je u junu 2006. godine priznanjem nezavisnosti potvrdio evropsku perspektivu države. Iste godine u septembru između Vlade Crne Gore i institucija EU zasnovan je politički dijalog na ministarskom nivou. Savjet EU je 22. januara 2007. godine donio odluku o usvajanju novog Evropskog partnerstva sa Crnom Gorom. Vladin odgovor bio je usvajanje Akcionog plana za implementaciju preporuka Evropskog partnerstva u maju 2007. godine.

Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) Crna Gora je potpisala 15. oktobra 2007. godine koji je nakon ratifikacija od strane zemalja članica EU na snagu stupio 1. maja 2010 godine. Sporazum je ratifikovala Skupština Crne Gore 13. novembra 2007. godine. U međuvremenu je primjenjivan Privremeni sporazum o trgovini i trgovinskim pitanjima, koji je na snagu stupio 1. januara 2008. godine.

Uslijedila je procedura vezana za sporazume EU i Crne Gore o viznoj liberalizaciji i readmisiji, koja je započela 1. januara 2008. godine. Vizna liberalizacijaza crnogorske građane koji putuju u zemlje Šengenske zone je na snazi od 19. decembra 2009. godine.

Crna Gora je aplikaciju za članstvo u EU podnijela 15. decembra 2008. godine. U skladu sa članom 49. Sporazuma EU, zemlje članice su 23. aprila 2009. godine zatražile da Evropska komisija pripremi mišljenje o aplikaciji.

Evropski komesar za proširenje, Oli Ren, predao je 22. jula 2009. godine, vlastima Crne Gore Upitnik kao pomoć za pripremu ocjene spremnosti zemlje da ispuni obaveze koje nameće članstvo u EU. Odgovori su predati 9. decembra iste godine.

Evropska komisija od 2007. godine redovno objavljuje izvještaje o napretku Crne Gore. Posljednji je objavljen 10. oktobra 2012. godine. U izvještaju se navodi da je zemlja postigla napredak u uspostavljanju funkcionalne tržišne ekonomije, poboljšala sposobnost preuzimanja obaveza koje proizilaze iz članstva u EU i dalje ispunjava političke kriterijume za članstvo u EU.

Crna Gora dobija finansijsku pomoć od EU u okviru Instrumenta za pretpristupnu pomoć (IPA). U periodu od 2007. do 2013. godine, Crna Gora će iz sredstava IPA primiti pomoć u iznosu od (ukupno) 235,2 miliona eura. Višegodišnji indikativni planski dokument za Crnu Goru usvojen je u novembru 2011. godine, a na snagu je stupio 1. marta 2012. godine. EU je pružila finansijsku podršku za razvoj civilnog društva u okviru Mehanizma za podršku civilnom društvu. Crna Gora učestvuje u programima EU: Sedmi okvirni program za istraživanje i tehnološki razvoj, Program za preduzeteništvo i inovacije (EIP) i u Programu za podršku politici informaciono-komunikacionih tehnologija, oba u okviru Okvirnog programa za konkurentnost i inovativnost, kao i u programima Kultura 2007-2013. i Carine 2013.

Diplomatski odnosi između Crne Gore i Evropske zajednice vode se putem Misije Crne Gore u Briselu, koja u potpunosti funkcioniše od 2006. godine, i Delegacije EU u Crnoj Gori, u Podgorici, koja je sa radom počela u novembru 2007. godine.

Važni datumi u procesu pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji: