Finansije

Finansije

Budžet je finansijski plan baziran na godišnjim procjenama primitaka i izdataka. Budžet se donosi za fiskalnu godinu i važi u godini za koju je donešen. Fiskalna godina je kalendarska godina. Budžet sadrži tekući budžet, transakcije finansiranja, kapitalni budžet, budžete državnih fondova i rezerve (tekuća i stalna).

Planiranje i izvršenje budžeta, fiskalna odgovornost, pozajmice i garancije i druga pitanja od značaja za budžet Crne Gore i budžet jedinice lokalne samouprave uređuju se Zakonom o budžetu i fiskalnoj odgovornosti („Sl. list Crne Gore“, br. 20/14), sistemskim zakonom o budžetu, koji je donijela Skupština Crne Gore 25. saziva, na drugoj sjednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2014. godini, 14. aprila 2014. godine. Ovim zakonom uvedene su novine koje se odnose na fiskalnu politiku i odgovornost, odgovornost budžetskog izvršioca i mjere, inspekcijski nadzor i kaznene odredbe.

U skladu sa pravnom tekovinom Evropske unije, utvrđena su numerička fiskalna pravila predviđena kriterijima iz Mastrihta, koja se odnose na pravila o deficitu i javnom dugu i uveden srednjeročni budžetski okvir. Definisan je limit maksimalnog deficita na nivou od 3% bruto društvenog proizvoda, odnosno limit maksimalnog nivoa zaduženosti na nivou od 60% BDP-a. Dalje, Zakonom je predviđeno da fiskalnu strategiju predlaže Vlada, za period trajanja njenog mandata, a donosi Skupština. Ovim dokumentom utvrđuju se glavni fiskalni ciljevi koji se žele postići u srednjem roku i predstavlja osnov za planiranje srednjoročnih i godišnjih politika. Ovim sistemskim zakonom definisan je institut budžetskog inspektora, njegov obuhvat djelovanja i ovlašćenja. Takođe, utvrđene su kaznene mjere za radnje suprotne odredbama Zakona, zavisno od prekršaja odgovornog lica, propisana je kazna koju je odgovorno lice dužno da uplati u rasponu od 200 - 1.000 eura za lakše prekršaje i od 400 - 4.000 eura za teže prekršaje.

*******

Skupština Crne Gore donosi budžet i završni račun budžeta (član 82 stav 1 tačka 5 Ustava Crne Gore).

Shodno Zakonu o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, predlog zakona o budžetu države utvrđuje Vlada i do 15. novembra ga dostavlja Skupštini. Takođe, uz predlog zakona o budžetu države, Skupštini se dostavljaju predlozi finansijskih planova sa planom rada za narednu godinu nezavisnih regulatornih tijela, na usvajanje.

Ako se zakon o budžetu države ne donese do 31. decembra tekuće, za narednu fiskalnu godinu, Ministarstvo finansija, do njegovog donošenja, potrošačkim jedinicama mjesečno odobrava sredstva do iznosa 1/12 (jedne dvanaestine) stvarnih izdataka u prethodnoj fiskalnoj godini.

Vlada do kraja juna utvrđuje predlog zakona o završnom računu budžeta države i dostavlja ga Državnoj revizorskoj instituciji koja izvještaj o reviziji završnog računa budžeta dostavlja Skupštini do 15. oktobra tekuće, za prethodnu fiskalnu godinu. Vlada do kraja septembra dostavlja predlog zakona o završnom računu budžeta Skupštini.

*******

Dio budžeta države je i budžet Skupštine Crne Gore, kao jedne od potrošačkih jedinica, s tim što se, kako je utvrđeno članom 40 stav 3 Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, sredstva utvrđena godišnjim zakonom o budžetu države za Skupštinu Crne Gore koriste po dinamici koju autonomno utvrdi generalni sekretar Skupštine. Vlada Crne Gore, odnosno nadležno ministarstvo ne može bez saglasnosti predsjednika Skupštine Crne Gore obustaviti, odložiti ili ograničiti izvršenje budžeta koji se odnosi na Skupštinu Crne Gore.

Generalni sekretar Skupštine, shodno članu 28 Poslovnika Skupštine, između ostalog, priprema predlog zahtjeva za obezbjeđenje budžetskih sredstava za rad Skupštine i Službe Skupštine, naredbodavac je za finansijsko i materijalno poslovanje Skupštine i Službe Skupštine i podnosi izvještaj o korišćenju sredstava Kolegijumu predsjednika Skupštine i Odboru za ekonomiju, finansije i budžet, na njihov zahtjev.

Odbor za ekonomiju, finansije i budžet, u skladu sa članom 43 Poslovnika, između ostalog, razmatra budžet i završni račun budžeta, odnosno matični je odbor za pitanja budžeta.

*******

Zakonom o budžetu Crne Gore za 2016. godinu, koji je donijela Skupština Crne Gore 25. saziva, na osmoj sjednici drugog redovnog (jesenjeg) zasijedanja u 2015. godini, 29. decembra 2015. godine, budžet države utvrđen je u iznosu od 2.125.615.876,83 eura. Izdaci države za 2016. godinu planirani su u iznosu od 1.732.392.493,32 eura, izvorni prihodi države 1.458.466.803,77 eura, dok je deficit planiran u iznosu od 273.925.689,55 eura.

*******

Sredstva budžeta Crne Gore za 2016. godinu opredijeljena za Skupštinu Crne Gore iznose 9.656.645,78 eura, što čini 0,45% ukupnog budžeta države, od čega za program Unapređenja zakonodavne infrastrukture 4.880.981,46 eura, a za program Administracije 4.675.664,32 eura.

Pregled stavki po ekonomskoj klasifikaciji za oba programa Skupštine Crne Gore

Pregled stavki po ekonomskoj klasifikaciji