Javna rasprava je bila posvećena novim mogućnostima i izazovima u socijalnoj inkluziji romske i egipćanske zajednice u Crnoj Gori u okviru procesa pristupanja Evropskoj uniji.

Na javnoj raspravi je bilo riječi o efektima implementacije pretpristupnih fondova za tekući programski period 2007 - 2013. godine, a sagledane su i mogućnosti za unaprjeđenje zaštite prava i sloboda romske zajednice u okviru novog pristupa planiranju i implementaciji pretpristupne podrške za period 2014 - 2020. Godine.

Uvodna izlaganja na javnoj raspravi imali su: predśednik Odbora za ljudska prava i slobode Skupštine Crne Gore dr Halil Duković, Nj.E. ambasador Aleksandar Andrija Pejović, glavni pregovarač za vođenje pregovora o pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji i nacionalni IPA koordinator, ministar za ljudska i manjinska prava, dr Suad Numanović i predstavnica Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori, Dawn Adie Baird.

Predśednik Odbora za ljudska prava i slobode je govorio o ulozi Odbora u zaštiti prava manjinskih zajednica i jačanju društvene kohezije, a predstavnica Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori o ulozi Evropske unije u Crnoj Gori u unapređenju inkluzije Roma i Egipćana: IPA 2014-2020. Ambasador Aleksandar Andrija Pejović je imao izlaganje na temu “Proces pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji: Instrument pretpristupne podrške IPA II i inkluzija Roma”, dok je o položaju i zaštiti prava romske i egipćanske zajednice u Crnoj Gori u okviru Dekade inkluzije Roma i procesa evropskih integracija govorio ministar za ljudska i manjinska prava  dr Suad Numanović.

Predśednik Odbora za ljudska prava i slobode, dr Halil Duković je saopštio da Odbor, u skladu sa svojom Poslovnikom Skupštine utvrđenom nadležnošću, nastoji da doprinese zaštiti prava manjinskih naroda i jačanju društvene kohezije. Podśetio je da Odbor za ljudska prava i slobode, kao matični odbor, razmatra godišnji Izvještaj o razvoju i zaštiti prava manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica koji Vlada Crne Gore, u skladu sa članom 38 Zakona o manjinskim pravima i slobodama, podnosi Skupštini. Tim povodom Odbor najčešće preporučuje Skupštini Crne Gore donošenje određenih zaključaka čijom implementacijom se doprinosi stalnom unapređenju položaja manjinskih naroda u Crnoj Gori.

Odbor za ljudska prava i slobode prati ostvarivanje prava pripadnika manjinskih naroda i razmatranjem godišnjeg Izvještaja o radu Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore koji sadrži i informacije o pravima pripadnika manjinskih naroda i problemima sa kojima se ova populacija suočava, kao i ocjenu stanja i preporuke za njegovo unapređenje.

Takođe, Odbor značajne aktivnosti posvećuje zaštiti i promovisanju prava pripadnika RAE populacije u Crnoj Gori. Predśednik Odbora je saopštio da je Odbor na četrnaestoj śednici održanoj 17. jula 2013. godine, razmotrio Informaciju o implementaciji Strategije za poboljšanje položaja RAE populacije u Crnoj Gori (2012-2016) koju je u skladu sa članom 68 Poslovnika Skupštine, dostavilo Ministarstvo za ljudska i manjinska prava. Tim povodom Odbor je donio Zaključke koje je proslijedio Kolegijumu predśednika Skupštine i nadležnom Ministarstvu. Podśetio je da je tada ocijenjeno da su u Crnoj Gori učinjene značajne aktivnosti i uložena znatna materijalna sredstva u cilju unapređenja položaja Roma i Egipćana, ali je i u narednom periodu u skladu sa Vladinom Strategijom za poboljšanje položaja Roma i Egipćana u Crnoj Gori za period 2012-2016. godina, potrebno nastaviti sa brojnim aktivnostima koje treba da doprinesu bržem i efikasnijem rješavanju problema sa kojima se ova populacija suočava. Predśednik je naglasio da je rješavanje pravnog statusa raseljenih i interno raseljenih lica veoma važno, a obezbjeđivanje dokumenata je ključno za rešavanje ovog pitanja. Značajne aktivnosti se preduzimaju na uključivanju pripadnika ove populacije u obrazovni sistem, što je veoma bitno za njihovu punu integraciju u crnogorsko društvo. Napredak je u toj oblasti značajan, o čemu su se poslanici, članovi Odbora za ljudska prava i slobode uvjerili i na Kontrolnom saslušanju Koordinatora Koordinacionog odbora za praćenje implementacije Strategije za trajno rešavanje pitanja raseljenih i interno raseljenih lica, sa posebnim osvrtom na Kamp Konik I i II, koje je održano ove sedmice. Predśednik je ukazao i na podatak da gotovo 90 odsto djece, koja borave u Kampu Konik I i II, pohađaju školu, što je veoma dobro, jer se time realizuje njihova inkluzija u crnogorsko društvo, a i stvaraju se preduslovi za njihovo zapošljavanje.

Predśednik Odbora za ljudska prava i slobode je istakao da će Odbor i u narednom periodu nastaviti sa aktivnostima u cilju poboljšanja položaja pripadnika manjinskih naroda, sa posebnim osvrtom na pripadnike RAE populacije, kao i sa praćenjem realizacije zaključaka Odbora i Skupštine Crne Gore koji se odnose na ovu problematiku.

Predstavnica Ministarstva prosvjete Tamara Milić je upoznala učesnike javne rasprave sa aktivnostima koje se preduzimaju radi obezbjeđivanja obrazovne inkluzije Roma i Egipćana, dok je o podsticanju zapošljavanja i socijalnog uključivanja romske i egipćanske zajednice, govorila predstavnica Ministarstva rada i socijalnog staranja, Budimirka Đukanović. Stalni predstavnik UN programa za razvoj u Crnoj Gori (UNDP) Rastislav Vrbeski je imao izlaganje na temu: Uloga UN sistema u inkluziji romske i egipćanske zajednice.

U sklopu završne sesije, predstavnik Ministarstva vanjskih poslova i evropskih integracija, ataše u Generalnom direktoratu za koordinaciju Programa pomoći EU, Bojan Vujović je imao izlaganje na temu “Kako povezati proces pristupanja Evropskoj uniji i inkluziju Roma i Romkinja kroz proces IPA planiranja i programiranja 2014-2020”. O ulozi romskog civilnog sektora u procesu evropskih integracija izlaganje je imao potpredśednik Nacionalnog savjeta Roma u Crnoj Gori, Muhamed Uković, dok je o ulozi lokalnih samouprava u unaprjeđenju inkluzije romske i egipćanske zajednice govorila Snežana Mijušković, predśednica Komisije za društvene djelatnosti Zajednice opština i sekretarka Sekretarijata za socijalno staranje Glavnog grada.