Odbor je odlučio da na ovoj śednici ne razmatra (Komentari na) Izvještaj o radu Radne grupe za razmatranje modela organizacije, funkcionisanja i načina raspodjele sredstava Fonda za manjine, odnosno za izradu akata o radu Fonda za manjine, koji je Skupštini podnio Fond za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava. S tim u vezi, Odbor je odlučio da ovaj Izvještaj razmotri na śednici kada bude razmatran Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o manjinskim pravima i slobodama, koji je Programom rada Vlade Crne Gore za 2014. godinu planiran u III kvartalu.
Uvodno obrazloženje o Izvještaju o radu Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava za 2012. godinu podnio je direktor Fonda Safet Kurtagić. Naveo je da je članom 12 Odluke o osnivanju Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava utvrđeno da Fond jednom godišnje podnosi Skupštini Crne Gore Izvještaj o radu i načinu raspodjele sredstava. Saopštio je da je razlog kašnjenja dostavljanja Izvještaja to što je Izvještaj o radu Fonda za 2011. godinu u Skupštini razmatran u novembru 2013. godine, kada je istekao mandat dotadašnjem direktoru Fonda i raspisan konkurs za izbor direktora. Smatrao je da je pravo i obaveza novoizabranog direktora da sačini Izvještaj o radu, jer ne bi bilo logično da novoizabrani direktor brani Izvještaj koji je sačinio njegov prethodnik.
Kako je predstavnicima savjeta manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica u Upravnom odboru Fonda bio istekao mandat, a novoizabranim nijesu bili verifikovani mandati, bili su prinuđeni da raspisivanje dva konkursa: za izbor direktora i za raspodjelu sredstava Fonda pomjere do verifikacije mandata novim članovima Upravnog odbora.
Saopštio je da su u vrijeme sačinjavanja Izvještaja u Fondu boravili i službenici Državne revizorske institucije. Direktor Kurtagić je istakao da je dostavio obiman Izvještaj iz razloga što su na prethodnim sjednicama Odbora za ljudska prava i slobode prilikom razmatranja izvještaja Fonda postavljana brojna pitanja, pa je nastojao da u Izveštaju za 2012. godinu da odgovore.
Saopštio je da je Odluka Upravnog odbora o raspodjeli sredstava Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava za 2012. godinu poništena od strane Upravnog suda. U Izvještaju je informisao o postupanju Fonda po presudi Upravnog suda. Saopštio je da je dao i komentare na rad Radne grupe za izradu akata o radu Fonda za manjine koju je formirao Odbor za ljudska prava i slobode.
Boris Raonić, predśednik NVO “Građanska alijansa” je ocijenio da je Fond jedna od institucija u kojoj tokom poslednjih pet godina ne vide nikakve pomake. Podśetio je da se u Izvještajima Evropske komisije o napretku Crne Gore pominje funkcionisanje Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava, kao i u Univerzalnom periodičnom izvještaju Ujedinjenih nacija. Upravni sud Crne Gore je poništio Odluku Fonda o raspodjeli sredstava za 2012. godinu, Državna revizorska institucija je dala Preporuke tokom 2011. godine, pa je tokom kontrolne revizije 2012. utvrđeno da Fond još ne funkcioniše kako treba i nije ispoštovao Preporuke.
Pored toga, nevladin sektor i mediji konstantno ukazuju na probleme u ovoj oblasti koji se još ne rješavaju iz više razloga. Nejasno je ko treba da pokrene inicijativu. Proteklo je značajno vrijeme, problemi nijesu riješeni, a ogromni novac je potrošen. Po mišljenju Raonića, novac je potrošen na nacionalističke projekte koji narušavaju građansku državu Crnu Goru i vode ka segregaciji i povećanju etničke distance. U vezi sa izlaganjem direktora Fonda Kurtagića i razlozima zbog kojih nije ranije podnio Izvještaj, upitao je da li u našim institucijama postoji “institucionalna memorija” i da li zbog kadrovskih promjena treba da se dovodi u pitanje funkcionisanje institucija. Jasno je da se mora podnijeti izvještaj o tome kako institucija funkcioniše i kako raspolaže sredstvima. Mišljenja je da se fingiraju pravila i bodovne liste prilikom raspodjele sredstava. Ovakvo fukcionisanje jedne institucije u državi koja stremi vladavini prava je jednostavno neprihvatljivo. Zbog toga smatra da treba ubrzati i rad na donošenju Predloga zakona o izmjenama i dopunama Zakona o manjinskim pravima i slobodama.
Ovakvim ocjenama pridružio se i Milan Radović, kordinator Programa ljudskih prava u NVO “Građanska alijansa” koji je saopštio da je “Građanska alijansa” podnijela tužbu Upravnog sudu i na poslednju Odluku o raspodjeli sredstava Fonda iz juna 2014. godine, iz razloga što presuda Upravnog suda iz 2013. godine nikada nije izvršena, a Fond opet donosi iste odluke koje su i dalje bez obrazloženja i pravne pouke. Alarmantno je da se raspravlja o Izvještaju o radu Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava za 2012. godinu gdje je Presudom Upravnog suda poništena Odluka Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava, a da ona kasnije nikada nije ispoštovana u praksi.
Poslanik doc.dr Srđa Popović je saopštio da nije dobro 2014. godine raspravljati o Izvještaju o radu Fonda za 2012. godinu. Mišljenja je da bi dobro bilo da je u Izvještaju sadržana informacija i o projektima koji nijesu prihvaćeni. Navodi se da je pristiglo 193 projekta, 92 su odbijena, 91 je prihvaćen, dok za deset nema podataka koji su, smatra, “isparili”. Saopštio je da očekuje od Direktora Fonda odgovore na sva pitanja i optužbe na račun funkcionisanja Fonda, kao i da ponudi detaljna obrazloženja, od čega će zavisiti i njegovo glasanje o Izvještaju.
Poslanica Snežana Jonica je saopštila da je neprihvatljivo da Fond za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava dostavlja Izvještaj o radu za 2012. godinu tek 20. maja 2014. godine. Naglasila je da u Izvještaju nije jasno kako su donošene odluke i kojim kriterijumima su se rukovodili članovi Upravnog odbora. Upitala je da li u Poslovniku o radu postoje jasna pravila za održavanje elektronske sjednice i da li je definisano o kojim temama se može raspravljati na takvoj sjednici. Saopštila je da je neprihvatljivo da se ne ispunjavaju Preporuke Državne revizorske institucije. Upitala je direktora Fonda otkud mu pravo da u pozitivnom tonu govori o radu Fonda u godini u kojoj je na Upravnom sudu poništena Odluka o raspodjeli sredstava. Takođe, saopštila je da je najmanje direktor Fonda imao pravo da komentariše rad Radne grupe koju je formirao Odbor za ljudska prava i slobode na način na koji je to uradio, a da pri tome sam Fond ne obavlja svoj posao.
Poslanik mr Dritan Abazović je istakao da nema osnova da podrži Izvještaj zato što nije ispoštovana Presuda Upravnog suda i zatražio je odgovor zašto ta Presuda nije ispoštovana. Saopštio je da godinama postoji problem u Fondu i pokušava se napraviti nova reorganizacija koja bi trebala da doprinese rješavanju tih problema. Alarmantna je situacija da se pod okriljem zaštite manjina želi braniti nešto što nije u skladu sa zakonima. Poslanik Abazović je istakao da atak na Fond nije napad na manjine i da su svi dužni, bez obzira na kulturni i nacionalni identitet, da obezbijede da raspodjela sredstava i projekata bude što kvalitetnija.
Poslanik Milutin Đukanović je saopštio da Nova srpska demokratija ne pristaje da postoji Srpski nacionalni savjet i ne podržava njihovo finansiranje iz Fonda, te da je to jedan od razloga zašto neće prihvatiti Izvještaj. On je istakao da nije saglasan sa tim da Srbi treba da ostvaruju prava kao manjinski narod, jer ih u Crnoj Gori ima oko 30 odsto. Istakao je da se novac koji dobija Srpski nacionalni savjet koristi za politički obračun sa Novom srpskom demokratijom i Demokratskim frontom, a prilikom raspodjele sredstava postoji konflikt interesa, jer članovi Upravnog odbora sredstva dodjeljuju svojim nevladinim organizacijama.
Predśednik Odbora za ljudska prava i slobode dr Halil Duković je ocijenio da je u radu Fonda bilo određenih nepravilnosti o čemu je bilo riječi i u izvještajima Evropske komisije o napretku Crne Gore. Postoje i određeni pozitivni pomaci u radu Fonda. Mišljenja je da je jedan mali broj projekata bio na granici nacionalističkog. Međutim, postoji veliki broj projekaka koji su veoma dobri, a najbolja adresa za dobijanje sredstava za realizaciju projekata manjinskih naroda jeste Fond za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava. Mora se priznati da je Fond u velikoj mjeri opravdao svoje postojanje. Predśednik Odbora je podśetio na iskustvo sa kojim su članovi Odbora upoznati priliko pośete Parlamentu Hrvatske i uvjerili se da podnosioci projekata koji dobiju sredstva za njihovu realizaciju, a ne podnesu izvještaj ili sredstva utroše nenamjenski, ne samo da moraju sredstva vratiti, već i krivično odgovaraju. Smatra da bi i u Crnoj Gori to trebalo detaljnije urediti. Predśednik Odbora je ocijenio da je Fond doprinio poboljšanju položaja manjinskih naroda, a izrazio je uvjerenje da će se funkcionisanje Fonda detaljnije regulisati izmjenama i dopunama Zakona o manjinskim pravima i slobodama.
Pomoćnik ministra za ljudska i manjinska prava Leon Gjokaj je saopštio da je podržan mali broj multietničkih projekata u raspodjeli u 2012. godini i kao član Upravnog odbora Fonda učestvovao je u radu, ali ne i u donošenju odluka. Takođe, naglasio je da Poslovnikom o radu Fonda nije definisano održavanje elektronskih śednica. Izrazio je očekivanje da će se izmjenama i dopunama Zakona o manjinskim pravima i slobodama detaljno regulisati rad Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava.
Direktor Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava Safet Kurtagić negirao je navode članova Odbora i predstavnika civilnog sektora, naglašavajući da je u funkcionisanju Fonda postignut napredak. On je istakao da postepeno otklanjaju slabosti koje su postojale u funkcionisanju i raspodjeli sredstava, te da za svaki projekat postoji obrazloženje zašto jeste ili nije prihvaćen. Dodao je da su Presudu Upravnog suda ispoštovali i obrazloženja odluka su bolja i kvalitetnija.
Odbor za ljudska prava i slobode, zbog ishoda glasanja (tri glasa “za” i tri glasa “protiv”) nema predlog prema Skupštini o Izvještaju o radu Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava za 2012. godinu.
Nakon toga, u cilju racionalnosti rada, Odbor za ljudska prava i slobode, rukovođen približno istim sadržajem Izvještaja o radu Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava za 2013. godinu, odlučio je da se o istom izjasni.
Odbor za ljudska prava i slobode, zbog ishoda glasanja (tri glasa “za” i tri glasa “protiv”) nema predlog prema Skupštini o Izvještaju o radu Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava za 2013. godinu.
Članovi Odbora su se upoznali i sa tri dopisa upućena Odboru u periodu od prethodne śednice do danas, a to su:
- Dopis Marijane Laković Drašković, br. 00-63-8/14-16/6 od 25. juna 2014. godine;
- Dopis Zamjenice Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore za prava djeteta Nevenke Stanković, br. 00-63-8/14-23 od 26. juna 2014. godine i
- Dopis- Zahtjev za odgovor NVO „UPIS“- Udruženje priređivača igara na sreću Crne Gore, br. 00-63-8/14-24 od 2. jula 2014. godine.
Predśednik Odbora je saopštio da se Dopis Marijane Laković Drašković odnosi na izlaganje Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore Šućka Bakovića na 32. śednici Odbora, održanoj 16. juna 2014. godine na kojoj je razmotren Izvještaj o radu Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore za 2013. godinu.
Takođe, naveo je da Dopisom iz institucije Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore, potpisanim od Zamjenice Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore za prava djeteta, Nevenke Stanković obavještavaju Odbor da Institucija Zaštitnika nije u mogućnosti da završi postupak po Predstavci NVO „UPIS“, koju je instituciji Zaštitnika, u skladu sa Zaključkom o postupanju po predstavkama, uputio Odbor za ljudska prava i slobode. Navode da nijesu u mogućnosti da završe postupak jer nijesu dobili izjašnjenje od Kolegijuma Predsjednika Skupštine.
S tim u vezi, Predśednik je saopštio da je uputio Dopis Kolegijumu Predśednika da se postupi u skladu sa Zahtjevom Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore sa pozivom na član 57 Ustava Crne Gore i u skladu sa relevantnim propisima koji regulišu ovu oblast .

Takođe, u vezi sa Zahtjevom za odgovor NVO „UPIS“- Udruženje priređivača igara na sreću povodom njihove predstavke, predśednik Odbora dr Halil Duković je obavijestio članove Odbora da je uputio Odgovor NVO „UPIS“ kojim ih je obavijestio o postupanju Odbora povodom njihove predstavke.