IZLAGANJE DR HALILA DUKOVIĆA, predśednika Odbora
II DAN - III SESIJA

SESIJA III: “Ka zajedničkoj politici migracija i azila”

Tema izlaganja:
“ O azilu, graničnoj bezbijednosti i Romima kao najčešćoj populaciji izloženoj trgovini ljudima”

Završen Sastanak predśednika odbora za ljudska prava u Rimu

Drugog dana sastanka predśednikaa odbora za ljudska prava u Rimu, 13. i 14. oktobra 2014. godine u okviru predśedavanja Italije Savjetom Evropske unije, na kome učestvuju predstavnici iz 21 zemalje članice EU, predstavnici Evropskog parlamenta i institucija i organa EU, kao i predstavnici zemalja kandidata – Crne Gore, Srbije i Turske u fokusu su bile teme: Ka istinskoj evropskoj zajedničkoj politici migracija i azila i Nova sredstva za borbu protiv diskriminacije.
Tokom drugog dana Sastanka predśednika odbora za ljudska prava, koji se održavao u Rimu, diskusija je vođena na dvije teme, i to: „Ka istinskoj evropskoj zajedničkoj politici migracija i azila“ i „Nova sredstva za borbu protiv diskriminacije”. Uvodničari u teme su bili: Angelino ALFANO, ministar unutrašnjih poslova u Vladi Italije, Robert K. VISSER, izvršni direktor Evropske kancelarije za podršku azilu (EASO), François CREPEAU, specijalni izvjestilac Ujedinjenih nacija o ljudskim pravima migranata i Elizabeth COLLETT, direktorka Instituta za migracionu politiku u Evropi.

Predśednik Odbora za ljudska prava i slobode Skupštine Crne Gore je govorio u okviru III sesije, na temu Ka zajedničkoj politici migracija i azila- o azilu, graničnoj bezbijednosti i Romima kao najčešćoj populaciji izloženoj trgovini ljudima i tom prilikom se osvrnuo na način na koji se država Crna Gora suočava sa problemom migracija i azila. On je rekao da je Crna Gora stekla veliko iskustvo u periodu primjene Zakona o azilu, koji je usvojen u januaru 2007. godine.
Upoznao je prisutne da zbrinjavanje lica iz sistema azila u Crnoj Gori vrši Uprava za zbrinjavanje izbjeglica, kao organ u sastavu Ministarstva rada i socijalnog staranja. Zbrinjavanje obuhvata pomoć u ostvarivanju prava na: smještaj i odgovarajući standard života, obrazovanje, zdravstvenu zaštitu, socijalnu zaštitu, rad, pravnu pomoć, slobodu vjeroispovjesti, pristup humanitarnim i nevladinim organizacijama, humanitarnu pomoć, spajanje porodice, uključivanje u društvo i drugih prava propisanih zakonom.
U periodu primjene Zakona o azilu (januar 2007. godine), zbrinjavan je sljedeći broj lica: od 2007. godine do 2010. godine – 28 lica; 2011. godine – 240 lica; 2012. godine – 1464 lica; 2013. godine - 3472 lica. U period od 01. 01. 2014. god. do 30. 09. 2014. godine – 923 lica. Na dan 30.09 2014. godine na zbrinjavanju se nalazi 32 lica.
Do 20.02.2014. godine, smještaj lica iz sistema azila je obezbjeđivan u zakupljenim objektima na područiju Podgorice, kao alternativnom obliku smještaja.
U 2013. i do 20.02.2014. godine, svim licima koja traže azil obezbjeđivan je smještaj i jedan topli obrok, kao i sredstva za ličnu i zajedničku higijenu. Pripadnicima ranjivih grupa (maloljetna lica, trudnice, dojilje i dr.), obezbjeđivana su tri obroka, a maloljetnim licima i voćna užina. Bebama se obezbjeđivala ishrana i higijenska sredstva, odgovarajuća za taj uzrast.
Cijena smještaja, toplog obroka i higijene za jedno lice po danu, u alternativnim smještajima, počev od 01. 06. 2013. godine iznosila je 7,50 Eura.
Zdravstvena zaštita licima sistema azila obezbjeđivanja je u JZU u Podgorici.
Centar za smještaj lica koja traže azil kapaciteta za 65 korisnika je izgrađen u Spužu – opština Danilovgrad. Projekat izgradnje Centra, shodno zaključku Vlade realizovali su Direkcija javnih radova i Uprava za zbrinjavanje izbjeglica u saradnji sa Delegacijom Evropske Unije u Crnoj Gori i UNHCR – om., otvoren je 03. 02. 2014. godine (ministar rada i socijalnog staranja, gospodin Predrag Bošković sa šefom Delegacije Evropske Unije u Crnoj Gori, gospodinom Mitjom Drobničem, uz prisustvo predstavnika: Agencija Ujedinjenih Nacija, koje imaju svoje kancelarije u Podgorici, državnih organa i javnih ustanova, lokalne samouprave Danilovgrad, NVO sektora i dr., u Spužu – opština Danilovgrad.

Takodje, na ovu temu Odbor za ljudska prava i slobode Skupštine Crne Gore bavio se na brojnim śednicama, a na 15. śednici, septembra 2013. godine, u saradnji sa Kancelarijom za borbu protiv trafikinga, razmatranjem Informacije o realizaciji Strategije za borbu protiv trgovine ljudima za period 2012-2018 sa Akcionim planom za 2012-2013., u fokusu Preporuka GRETA-e (SE)-mart 2013. g u vezi sa implementacijim Konvencije SE za borbu protiv trgovine ljudima.
Predśednik Odbora je ocijenio da je smanjenje ilegalnih migracija zajednička obaveza svih država. Naime, ilegalna migracija uključuje trgovinu ljudima i šverc drogom (iz Albanije, Turske, Avganistana).
Crna Gora je donijela Zakone:
-o azilu,
-o strancima, kojim se obezbjeđuju ljudska prava izbjeglicama (interno raseljenim i raseljenim licima) u pogledu pristupa zapošljavanju, zdravstvenom osiguranju, obrazovanju i stambenom smještaju.
-o državljanstvu-Dopunama Zakona postignuto je značajno unapređenje Zakona, jer je omogućeno pod olakšanim uslovima dobijanje državljanstvo za izbjeglice.

S druge strane, integracija migranata je veoma važna u dostizanju socijalne i političke stabilnosti, u maksimiziranju doprinosa koje oni mogu dati društvenim zajednicama, kao i u smanjenju slučajeva rasizma i ksenofobije.
Govoreći o najčešćoj populaciji izloženoj trgovini ljudima- RAE populaciji, istakao je posebnu ranjivost RAE populacije u odnosu na trgovinu ljudima kao i da je uslovljena kompleksnim spojem različitih rizičnih faktora čime se njhov celokupan razvoj i egzistencija usložnjavaju ostavljajući veliki broj problema u pozadini njihove svakodnevnice. U kombinaciji sa često neriješenim pravnim statusom, životom u uslovima ekstremnog siromaštva i veoma lošeg standarda, posebno u zdravstveno-higijenskom smislu, ne posjedovanja ličnih dokumenta, zdravstvenog i socijalnog osiguranja, izuzetno loše obrazovanje, često ne poznavanje službenog jezika - dodatno usložnjava mogućnosti djelovanja u jačanju njihove otpornosti u odnosu na trgovinu ljudima.
Stoga, uspješna borba protiv trgovine ljudima podrazumijeva multiagencijski pristup i izraženu međunarodnu saradnju kako u okviru prevencije, zaštite žrtava, tako i u dijelu krivičnog gonjenja učinilaca ovog krivičnog djela.
Upoznao je učesnike skupa da Kancelarija za borbu protiv trgovine ljudima Vlade Crne Gore kao krovna institucija u sistemu državne uprave koordinira aktivnostima svih institucija i organizacija na planu borbe protiv trgovine ljudima, koje prate dinamiku i rokove utvrđene važećim streteškim dokumentima, takodje, tripartitna Komisija, sastavljena od predstavnika Vrhovnog državnog tužilaštva, Vrhovnog suda, Uprave policije i Kancelarije za borbu protiv trgovine ljudima je izradila jedinstveni obrazac za praćenje statističkih pokazatelja u oblasti trgovine ljudima i izvještavanje. Na osnovu ovog obrazca moguće je pratiti tok krivičnog postupka koji se vodi protiv izvršilaca ovog krivičnog djela.
Podśetio je da, iako je od strane relevantnih međunarodnih subjekata Crna Gora prepoznata primarno kao tranzitna zemlja, povremeno kao zemlja porijekla i krajnje destinacije, u Crnoj Gori nemamo izražen problem trgovine ljudima, ona se javlja na nivou pojedinačnih slučajeva, ali i svaki pojedinačni slučaj predstavlja problem. Kao dobar odgovor na ovu negativnu pojavu savremenog društva kojoj pogoduje aktuelna globalna situacija, ekonomska kriza i intenzivirana demografska kretanja stanovništva, treba istaći važnost usvajanja novog strateškog dokumenta, kojim su definisani ciljevi, načela i pravci u borbi protiv trgovine ljudima i određene mjere za unaprijedjenje efikasnosti uspostavljenog sistema za borbu protiv trgovine ljudima u javnom, privatnom i civilnom sektoru.