Delegacija Odbora za ljudska prava i slobode u sastavu: predśednik Odbora za ljudska prava i slobode dr Halil Duković i članovi Odbora: Husnija Šabović, prim. dr Izet Bralić i Rešad Sijarić, učestvuje na Interparlamentarnom seminaru pod nazivom: „Uloga Ombudsmana u modernoj parlamentarnoj demokratiji - regionalna perspektiva“, koji se održava u Evropskom parlamentu u Briselu,  18. i 19. novembra 2015. godine.

Seminar je organizovan od strane Jedinice za pretpristupne aktivnosti Evropskog parlamenta u saradnji sa Kancelarijom evropskog ombudsmana, kao dio Programa podrške Evropskog parlamenta, parlamentima zemalja koje su uključene u proces proširenja za 2015. godinu.

Na seminaru učestvuju poslanici Evropskog parlamenta, predstavnici Evropske komisije, Kancelarije evropskog ombudsmana, predstavnici institucija ombudsmana iz: Crne Gore, Estonije, Francuske, Albanije, Bosne i Hercegovine, Makedonije, Kosova, Srbije, Turske, kao i poslanici parlamenata: Crne Gore, Albanije, Bosne i Hercegovine, Makedonije, Kosova, Srbije i Turske.

Cilj ovog seminara je razmjena mišljenja i iskustava o ulozi Evropskog i nacionalnih ombudsmana i njihovoj efikasnosti u zaštiti ljudskih prava građana, te utvrđivanju strategije djelovanja u budućnosti, ali i ulozi Evropske komisije.

Prvog dana seminara razgovarano je o četiri teme: odgovornosti institucija Evropske unije i ulozi ombudsmana, sredstvima i resursima koji su neophodni za efikasnu instituciju ombudsmana, Evropskoj mreži ombudsmana i njenom razvoju, kao i saradnji sa civilnim društvom i ulozi opšte javnosti.

Na početku seminara, nakon izjave saučešća porodicama, odata je pošta minutom ćutanja žrtvama stradalim u nedavnom terorističkom aktu u Parizu.

Istaknuto je da je kriza pokazala pukotine u svim demokratijama i da poslije nemilih događaja u Parizu, više ništa neće biti isto.

Evropski ombudsman sa svojim timom, gospođa Emili O'Rajli je istakla da ombudsmani imaju važnu i vitalnu ulogu u nacionalnim demokratijama, priznatu od Evropske unije. Osnovni princip služenja građanima zajednički je, kako nacionalnim, tako i Evropskom ombudsmanu. Tako je uloga ombudsmana u državi dodatni dio odgovornosti da li demokratski sistem funkcioniše, provjeravajući kroz pritužbe da li oni koji donose i oni koji primjenjuju zakone rade dovoljno dobro. Ombudsmani zaista moraju biti nezavisni, pravični, istiniti i odlučni, nepristrasni od uticaja administracije. Oni moraju ispuniti očekivanja građana na pravni lijek. Građani moraju vjerovati ombudsmanima, kao i administracija. U tom smislu je razvoj kodeksa dobre prakse osnov razvoja ove institucije. Transparentnost, etičnost i odgovornost su najvažniji principi - standard na kome počiva rad javne uprave, a građenju povjerenja građana u javnu upravu, trebalo bi da doprinesu nacionalni ombudsmani, pozitivnim djelovanjima u nacionalnim sistemima.

Ombudsmani imaju potencijalno veliku moć: karaktera, medija, javnog mnjenja i saradnje sa parlamentima i zbog toga vitalnu i važnu ulogu, jer dobra demokratija, po njenim riječima, omogućava nam raditi bolje i bez straha. Njihovu ulogu  je naročito značajno razviti između građana i zvaničnika. Način na koji Evropski ombudsman pokazuje svoju ulogu je široka osnova jer djeluje po zahtjevima građana Evropske unije, sa ulogom i zadatkom  da evropske institucije odgovaraju pred građanima, a u osnovi tog odnosa je transparentnost kao princip. Otuda toliki uspjeh Evropskog ombudsmana u podsticanju evropskih institucija. Drugi rezultat je sve veće objelodanjivanje dokumenata u EU, a kroz princip transparentnosti, bliskom saradnjom sa Evropskim parlamentom i Odborom za peticije, razvio se odnos povjerenja. U tom smislu se kao Evropski ombudsman sastala sa više od 50 poslanika Evropskog parlamenta. Predložila je saradnju Evropskog parlamenta i Evropskog ombudsmana sa nacionalnim ombudsmanima, kao i sa Evropskom komisijom jer, kako je na prvom panelu Paskal Leardini (direktor za odnose sa drugim institucijama - Generalni sekretarijat, Evropska komisija), istakao,  Evropska komisija ima veliku interakciju sa građanima svih država poštujući pravila i najbolje standarde transparentnosti i odgovornosti. Tako 60 odsto svih pritužbi koje se upućuju Evropskom ombudsmanu, tiču se Evropske komisije.

Rečeno je i to, šta je sve moguće učiniti kada postoje preporuke Evropskog ombudsmana:

- izvinjenje građanima - kako bi ljudi shvatili da sa druge strane postoje ljudska bića i da se prave greške, što je najniži nivo dejstva;

- traženje prijateljskih rješenja;

-  promjene administracija u najtežim slučajevima.

Iako preporuke ombudsmana nijesu pravno obavezujuće one su vrlo moćne. Izvještaj Evropskog ombudsmana dobija puno pažnje, a Evropska komisija mora da objasni šta će uraditi po preporukama ombudsmana, što ima pozitivnu interakciju.

Nela Perest iz Kancelarije Evropskog ombudsmana - zamjenica Kancelara za pravdu Estonije, je ukazala na različita iskustva država članica kao i pristupnih, različite kulture shvatanja o dobroj upravi, shvatanje principa transparentnosti, zaštitu podataka, sto je otvorilo diskusiju u kojoj su učestvovali: poslanik Parlamenta Turske, zatim Džek Memeti, Ombudsman Makedonije, Zoti Igli Totozani, Ombudsman Albanije, Jasmina Džumhur, Nacionalni ombudsman Bosne i Hercegovine, Šućko Baković, crnogorski Ombudsman, Silva Caka iz Albanije, član Odbora za pravna pitanja, javnu upravu i ljudska prava i Socijalističkog pokreta za evropske integracije.

Natali Bežoa iz Kancelarije Ombudsmana Francuske, Irena Lipovic, Ombudsman Poljske i Marta Hirch Zembinska, šef Jedinice za pritužbe i istrage u Kancelariji Evropskog ombudsmana, ukazale su da je za djelovanje nacionalnih ombudsmana potreban efikasan biro. Novca je sve manje, te sa raspoloživim resursima treba razvijati strategiju za što efikasnije djelovanje.

Zanimljiva su bila iskustva Natali Bežoa iz Kancelarije ombudsmana Francuske o njihovoj uspješnosti u zaštiti prava stanovništva kroz razvijanje tri principa - koje su razvili kroz zaštitu prava građana i prava jednakosti  u pristupu pravdi, međunarodnu saradnju kao vrlo bitnu za rad ombudsmana. Takođe, istakli su i razvijenu komunikaciju na visokom nivou, kako sa stanovništvom, tako i sa civilnim društvom. Oko 80 odsto se poštuju preporuke Ombudsmana Francuske što je visok nivo. Kancelarija francuskog Ombudsmana zapošljava 250 ljudi, koji su praćeni sa 400 delegata u zemlji, imaju vezu sa civilnim društvom i dobru praksu razmjene iskustava sa drugim ombudsmanima. U ovu kancelariju godišnje stiže oko 83 000 pritužbi.

Naročito je istaknuta važnost i značaj mreže ombudsmana koja treba da doprinese razmjeni dobrih praksi i pozitivnih iskustava.

Śutra, drugog dana Seminara, razmijeniće se mišljenja o istraživanju loših praksi u slučaju komplementarnih uloga različitih institucija. Jedna od tema biće i parlamentarni nadzor implementacije zakona i input ombudsmana. Takođe, govoriće se i o razvoju dobrog administrativnog ophođenja u procesu reformi ka EU integracijama.