Učesnici Konferencije su poslanici Evropskog parlamenta, poslanici zemlja kandidata i potencijalnih kandidata za članstvo u Evropskoj uniji, predstavnici Delegacije Evropske unije u Srbiji, predstavnici ministarstava i nezavisnih državnih organa u Republici Srbiji, kao i predstavnici nacionalnih savjeta nacionalnih manjina i organizacija civilnog društva.
Konferenciju su otvorili Maja Gojković, predśednica Narodne skupštine Republike Srbije i Ivo Vajgl, poslanik Evropskog parlamenta, član Odbora za spoljne poslove.
Preśednica Narodne skupštine Republike Srbije je izrazila zadovoljstvo što je Narodna skupština Republike Srbije zajedno sa Evropskim parlamentom organizator i domaćin Konferencije posvećene poštovanju manjinskih prava, kao jednom od temelja na kome počivaju savremene demokratije. Istakla je da je pitanje zaštite prava i položaja nacionalnih manjina, obezbjeđivanje uslova za očuvanje nacionalnog identiteta, uz mogućnost da nacionalne manjine istovremeno budu integrisane u društvo veoma važno za Srbiju, kao multietničku državu. Ukazala je da je poštovanje manjinskih prava u Republici Srbiji garantovano Ustavom, zakonima i ratifikovanim međunarodnim sporazumima. Navela je da je u Srbiji u toku formiranje nacionalnih savjeta nacionalnih manjina nakon izbora održanih 26. oktobra 2014. godine. Preśednica Narodne skupštine je istakla da je Srbija posvećena članstvu u Evropskoj uniji, kao i da je regionalna saradnja jedan od spoljnopolitičkih prioriteta Srbije.
Poslanik Evropskog parlamenta Ivo Vajgl je istakao da Evropski parlament organizacijom ove konferencije pruža poruku da je posvećen procesu proširenja Evropske unije. Ocijenio je da je za države Zapadnog Balkana bitno da usvoje evropske vrijednosti i standarde i naglasio da su države ovog regiona postigle veliki napredak kada je u pitanju proces pomirenja i regionalne saradnje.
Prvog dana Konferencije analizirane su nacionalne i supranacionalne garancije za zaštitu etničkih i nacionalnih manjina, a o ustavnim normama, izbornim sistemima i primjeni tih standarda u praksi govorili su Đovani Pogeski, profesor sa Univerziteta u Salentu, u Italiji i Pal Čaku, član Odbora za građanske slobode, pravdu i unutrašnje poslove Evropskog parlamenta.
Na Konferenciji je bilo riječi o promovisanju pomirenja, sprečavanju prijetnji po bezbjednost i stvaranju uslova za miran suživot, do potpunog integrisanja u društvo pripadnika nacionalnih i etničkih manjina. Panelisti za ovu temu bili su: Meho Omerović, predśednik Odbora za ljudska i manjinska prava i ravnopravnost polova Narodne skupštine Republike Srbije, Ivo Vajgl, poslanik Evropskog parlamenta, član Odbora za spoljne poslove i Emir Adžović, koordinator Zajedničkog projekta Evropske unije i Savjeta Evrope za promovisanje ljudskih prava i zaštitu manjina u jugoistočnoj Evropi.
Preśednik Odbora za ljudska i manjinska prava i ravnopravnost polova Narodne skupštine Republike Srbije, Meho Omerović je istakao da je poštovanje ljudskih i manjinskih prava temelj demokratskog društva, što je posebno važno za Srbiju kao višenacionalnu državu koja se nalazi u postkonfliktnom periodu. Naveo je da u Srbiji postoji dobar zakonski okvir za ljudskih i manjinskih prava, ali je potrebno uložiti dodatne napore da se u punoj mjeri primjenjuje ono što je Ustavom i zakonima zagarantovano. Jedan od glavnih zadataka za Narodnu skupštinu i nadležni Odbor za ljudska i manjinska prava i ravnopravnost polova je jačanje njihove kontrolne uloge. Omerović je istakao da država mora da obezbijedi adekvatnu reakciju protiv svih oblika nasilja efikasnom kaznenom politikom, ali i otklanjanjem uzroka nasilja kroz izgradnju tolerantnog društva, prvenstveno putem obrazovnog sistema.
Ivo Vajgl, poslanik Evropskog parlamenta je govorio o tradicionalnim nacionalnim manjinama i novim manjinama kojih je svakim danom sve više zbog globalnih dešavanja koja stvaraju nove manjine i otvaraju nova pitanja u manjinskoj politici. Podśetio je da je najznačajniji međunarodni dokument koji se tiče prava nacionalnih manjina Okvirna konvencija Savjeta Evrope za zaštitu nacionalnih manjina.
Emir Adžović je predstavio Zajednički projekat Evropske unije i Savjeta Evrope za promovisanje ljudskih prava i zaštitu manjina u jugoistočnoj Evropi koji se realizuje u Crnoj Gori, Albaniji, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Srbiji, Makedoniji i na Kosovu, u periodu od 1. jula 2014. do 26. decembra 2016. godine. Saopštio je da je Projekat usmjeren na uklanjanje prepreka u primjeni prava manjina kako bi pripadnici manjina svoja prava u potpunosti mogli uživati. Projekat polazi od činjenice da su iskustva i izazovi koji postoje na lokalnom nivou, uključujući ograničene resurse, vjerovatno veoma slični kod svih korisnika Projekta i da praktične mjere za povećanje kohezije i pristup manjinskim pravima koje se uspješno sprovode u jednoj opštini, mogu biti korisne i u drugim. Istakao je da postoje tri posebna cilja ovog Projekta:
- davanje podrške lokalnim samoupravama da podstiču politike i kapacitete za sprovođenje preporuka o manjinskim pravima u praksi u odabranim opštinama u regionu,
- prepoznavanje i razmjena dobrih praksi među opštinama i razvijanje prilagodljivih modela koje mogu da koriste i druge opštine u regionu i
- korišćenje dokaza sa lokalnog nivoa i preporuka iz izvještaja o monitoringu Savjeta Evrope da bi se pružila podrška zakonodavnim promjenama i promjenama politika na nivou centralnih vlasti.
Po završetku panel diskusija, učesnici Konferencije su bili u prilici da sa panelistima razmijene mišljenja o ključnim temama, kao i da iznesu mišljenja u vezi sa položajem i pravima manjinskih naroda.
U diskusiji su učestvovali i članovi Odbora za ljudska prava i slobode Skupštine Crne Gore koji su istakli da je Crna Gora kao multietnička, multinacionalna, multikonfesionalna i multikulturalna država primjer u regionu, naglašavajući da su dijalog, tolerancija i razumijevanje osnovni instrumenti za postizanje stabilnosti i sklada.
Drugog dana Konferencije biće riječi o nacionalnim manjinama kao proaktivnim akterima socijalne kohezije, a izlaganja će imati Čaba Šogor, poslanik Evropskog parlamenta, član Odbora za građanske slobode, pravdu i unutrašnje poslove i prof. dr Tove Hansen Maloj, direktor Evroskog centra za pitanja manjina iz Flenzburga.
Takođe biće održana rasprava o iskustvima inkluzije manjina i drugih ranjivih grupa u zemljama Zapadnog Balkana i Turskoj u kojoj će učestovati poslanici Evropskog parlamenta i parlamenata zemalja kandidata i potencijalnih kandidata za članstvo u EU, kao i predstavnici Savjeta nacionalnih manjina Srbije i organizacija civilnog društva.